HPV ( Human Papilloma Virüs ) Aşıları
Serviks kanseri ile HPV enfeksiyonu arasında güçlü bir ilişki olması araştırmacıları HPV enfeksiyonuna karşı aşı geliştirmeye yöneltmiştir. Aşının HPV enfeksiyonunu önleyerek HPV tarama programlarına duyulan gereksinimi azaltması ve tedavi maliyeti yüksek serviks kanseri sıklığını azaltması hedeflenmektedir.
HPV enfeksiyonu cinsel yolla bulaştığı için ve rezervuar olarak erkekler önemli rol oynadığından toplum bazlı bir aşılama programı yapılacaksa erkeklerin de buna dahil edilmesinin genel başarıyı arttıracağını ileri sürmektedirler.
Profilaktik ve Terapotik HPV Aşıları
Tüm dünyada HPV 16’nın servikal kanserlerin etyolojisinde en önemli etken olduğu bulunmuştur. Bunu HPV 18, HPV 45 ve HPV 31 izlemektedir. Bu bulgular ilk HPV aşı çalışmalarının HPV 16 L1 Virüs Like Particles (VLP) ile yapılmasına neden olmuştur.
Bu aşıların kadınlarda doğal enfeksiyondan kırk kat fazla antikor oluşmasına yol açtığı, HPV enfeksiyonundan, persistan HPV enfeksiyonundan ve HPV ile ilişkili CIN’den koruduğu gösterilmiştir.
HPV aşıları tipe spesifik olduğundan HPV 16 L1 VLP ile aşılama yapılması sadece HPV 16 enfeksiyonundan koruyucu olurken diğer 34 tip genital HPV için koruyucu olmayabilirSadece HPV 6 ve HPV 11, HPV 31 ve HPV 33, HPV 18 ve HPV 45 arasında nötralizan epitopların ortak kullanımı sonucu çapraz koruma olmaktadır HPV 16 ile yapılan monovalan aşılamanın başarısından sonra HPV 16 ve 18 VLP L1 içeren ikili ve genital siğil etkeni olan HPV 6 ve HPV 11’i de kapsayan dörtlü aşılarla çalışmalar yapılmıştır.
Bu aşılar serviks sekresyonunda nötralizan antikor miktarını artırarak, virüsün içeri girmesini immünolojik olarak önlemektedir. Bu aşılar daha çok, majör kapsül proteini, L1 veya L1+L2 proteinlerini içermektedir. VLP (virus-like particles) şeklinde hazırlanmaktadır. VLP’ler baculovirus’la enfekte böcek hücreleri ya da maya hücreleri ile üretilmektedir.
Bu virüs benzeri parçacıklar, hem morfolojik olarak virüse benzemekte hem de hücre yüzeyine yapışabilmektedir. Bunlarla elde edilen bağışıklık oldukça özgün ve uzun süreli olabilmektedir.
İlk aşı çalışmaları 1993 yılından sonra başlamıştır. Günümüze kadar, ilki tekli (faz 2) ve devamında dörtlü (faz 3) ve bivalan (faz 2) olmak üzere üç randomize VLP profilaktik aşı çalışması tamamlanmıştır.
Ortak sonuçları, HPV VLP aşılarının iyi tolere edildiğini ve yüksek oranda immünojenik olduğunu, persistan HPV enfeksiyonu ve HPV ile ilişkili klinik hastalık sıklığının azaltılmasında etkili olduklarını ve bivalan aşı ile antikor titrelerinin süresinin daha uzun olduğunu göstermiştir.
Dörtlü aşı 2006 yılında FDA tarafından onaylanmış, Ocak 2007 tarihinde Türkiye’de ruhsatlandırılmıştır. İkili aşı 2007 yılında FDA tarafından onaylanarak Aralık 2007 tarihinde Türkiye’de ruhsatlandırılmıştır. İkili aşının 0, 1 ve 6. aylarda üç doz; dörtlü aşının ise 0, 2 ve 6. aylarda üç doz yapılması önerilmektedir.
Aşının 11-12 yaşındaki kızlara rutin yapılması önermektedir. Aşının en erken 9 yaşında yapılabileceği bildirilmektedir. On üç ile yirmi altı yaşları arasında olup henüz aşılanmamış olanların aşılanması öngörülmektedir.
HPV Aşısı ile Aşılama Sonrası Bildirilen Ciddi Yan Etkiler
Terapötik aşılar ile prekanseröz lezyon ve serviks kanseri gelişmiş olgularda lezyonların gerilemesi ya da stabil kalmasının sağlanabileceği ileri sürülmektedir. HPV’nin E1, E2, E6 ve E7 gen proteinlerine karşı geliştirilmiş aşılardır.
Primer hedefin, enfeksiyonun tedavisi olmasına karşın ikincil olarak E6 ve E7 onkojenik gen proteinlerine karşı geliştirilmiş olmalarından dolayı uzun vadede kanser gelişmesinin önlenmesi de hedeflenmektedir. Henüz geliştirilmiş ve kullanıma giren terapötik aşı bulunmamaktadır.